دکتر حسن دولت آبادی، داور بخش کودک و نوجوان
جشنوارهی تئاتر معلولین بستر لازم را برای معرفی موقعیت، تلاشها و نیازهای آنها فراهم کرده
آقای دولت آبادی شما در حوزهی تئاتر معلولین هم فعالیتهای موثری داشتهاید. در این باره توضیح بدهید
- دو دوره داور مرحلهی نهایی جشنواره تئاتر معلولین بودهام که دومین آن جشنواره بین المللی اصفهان بود. جشنوارهی منطقهای شهرکرد هم سومین داوری آن است که حضور یافتهام علاوه بر این چند نمایشنامه از 200 نمایشنامهی مجموعهی 40 جلدی نمایشنامههای آسان... من در ارتباط با معلولین است که همراه دیگر نمایشنامههایم در جشنوارههای معلولین ایران و نیز جشنواره جهانی معلولین اوکراین اجرا شد و موفقیتهایی کسب کرد. گروههای تئاتر استانهای مختلف کشور هم به اجرای نمایشنامههای خاص معلولین رغبت نشان داده و آنها را در کنار سایر آثارم به دفعات اجرا کردهاند.
خوشبختانه انسان فروتن، تحصیل کرده و آگاهی چون خانم دکتر فخری در مصدر فعالیتهای تئاتر معلولین قرار دارند که موجبات ارتقا و موفقیت آن را فراهم آوردهاند. ایشان هر زمان که فرمودند با بهزیستی و جشنواره معمولین همکاری نمودم و به این همکاری ادامه خواهم داد.
تئاتر چه اثرات مثبتی بر معلولین بجا میگذارد؟
- اگر به کاربردهای متنوع تئاتر توجه کنیم درمییابیم که این هنر دیرپا باعث افزایش اعتماد به نفس میشود و ایجاد کنندهی شرایط برای حضور فعال شخص در جامعه است. حداقل این دو ویژگی ارزشمند اثرات مثبتی بر هنرمندان معلول به جا میگذارد. مشارکت معلولین گرامی در تولید تئاترهایی که مشخصا به موضوعات مرتبط به زندگی آنان میپردازد و حتی دیدن این گونه تئاترها، اثرات مثبت بسیاری بر معلولین و جامعه به جا خواهد گذاشت.
از دیگر اثرات مثبت تئاتر، افزایش حسن زیبایی شناسی، شناختن حقوق خود و دیگران، همسویی با حق و مقابلهی با ناحق، آموزش علوم گوناگون، مشارکت در تجربهها و زندگی دیگران، از دیگر اثرات ارزندهی تئاتر است.
جشنواره تئاتر معلولبن چه اثراتی دارد؟
- جشنوارهی تئاتر معلولین بستر لازم را برای معرفی موقعیت، تلاشها و نیازهای معلولین عزیز به مردم ناآشنا یا کمتر آشنا فراهم کرده و موجب همدلی و همراهی آحاد مردم میشود. علاوه بر این باعث شکوفایی استعدادهای هنری معلولین عزیز هم میشود و باور حضور موفق در عرصههای فرهنگی و هنری را نیز در این هنرمندان ایجاد میکند.
به عنوان داور، چه مواردی را در در تئاتر معلولین مهمتر میدانید؟
- گرچه در ارزیابی داوران، تکنیکهای شناخته شده و مقایسهی آثار راه یافته به جشنواره، مبانی سنجش و انتخاب خواهد بود اما به نظر من همهی راه یافتگان به جشنواره، برگزیدهاند. این نه یک تعارف که واقعیت غیر قابل انکار است. مشارکت موفق در تئاتر برای هنرمندان فاقد معلولیت هم آسان نیست، چه رسد به معلولین عزیز که برای چنین مشارکتی نیازمند تلاش مضاعف هستند. بی دلیل نیست که تئاترهای تولید شده توسط معلولین تاثیر شگرفی بر مخاطب به جا میگذارد. من در جشنوارههای تئاتر معلولین هنر نماییهای حرفهای را شاهد بودهام.
چه افقی را برای تئاتر کودک و نوجوان متصور میشوید؟
- شوق بازی کردن در ذات کودک نهفته است. بازی درشکلگیری شخصیت آنچنان موثر و در عین حال جذاب است که حتی در رفتارهای بزرگسالانه هم ادامه مییابد. کودک علاوه بر بهرهگیری از سرگرمی حاصل از بازی، آموزش هم میبیند و با الگو قرار دادن رفتار بزرگسالان، زندگی را تمرین میکند و برای ورود به مرحلهی بزرگسالی آماده میشود.
تئاتر شکل تکامل یافته،هوشمندانه و محاسبه شدهی بازی است و از جاذبه و قابلیتهای لازم برای تکامل شخصیت کودک برخوردار میباشد. بی دلیل نیست که جامعهی هوشمند جهان از تئاتر در همهی عرصههای مربوط به خلاقیت، آموزش، سرگرمکردن و ارتقا شخصیت کودکان بهره میگیرد.
در ایران اما تئاتر به دلیل اجرای برنامههای کم محتوا و سطحی مربوط به کودکان که در تلویزیون نمایش داده میشود و نیز نبودن مرجعی برای هدایت آگاهانهی تئاتر و سینمای کودک و نوجوان، شاهد ارائهی آثار نازل هم هستیم. این موجب نمیشود که به تولید نمایشنامهها و نمایشهای مناسب مخاطبان کودک و نوجوان که توسط نویسندگان آگاه و توانا تولید میشود اشاره نکنیم. اما این آثار محدودند و پاسخگوی همهی کودکان کشورمان نیستند. لذا سرمایهگذاری مادی و معنوی برای تئاتر کودک و نوجوان از یک سو و نظارت هوشمندانه برآنچه که به عنوان تئاتر کودک و نوجوان ارائه میشود، ضرورت جدی است. مدیران و برنامهریزان موثر و تصمیم گیرنده باید به این نکته توجه داشته باشند که زمینهی ساختن جامعهی متعادل بزرگسالی باید در کودکی فراهم شود و تئاتر یکی از موثرترین امکانات برای رسیدن به این سلامت و تعادل است