پیام فروتن: هنرمندان و مسئولان باید همکاری موثر داشته باشند

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در چهارمحال و بختیاری، پیام فروتن طراح صحنه و کارگردان تئاتر در یک «ورک‌شاپ تخصصی طراحی صحنه و کارگردانی» که به مدت چهار روز در تماشاخانه مهر شهرکرد برگزار شد، با بیان اینکه باید از ابتدا به کودکان بیاموزیم که پیشرفت آنها در گرو پیشرفت دیگران است، در پاسخ به این سوال که از نگاه او بزرگ‌ترین مانع پیشرفت تئاتر کشور، بخصوص در استان‌ها چه موانعی هستند، گفت: عدم همدلی و همکاری بین هنرمندان و مسئولین بزرگ‌ترین مشکل هنر در کشور است. این مشکل ریشه‌ای باید از فرهنگ خانواده‌ها و سپس سیستم آموزش دبستان پیگیری شود. باید از ابتدا به کودکان بیاموزیم که پیشرفت آنها در گرو پیشرفت دیگران است.  

فروتن ادامه داد: پیشنهاد من این است که تئاتر دولتی، جشنواره‌ها و کمک هزینه‌ها یک سال به طور کامل تعطیل شود و بودجه‌های این رویدادها صرف زیرساخت‌های تئاتر شود. زیرساخت‌هایی مانند آموزش، ساخت کارگاه دکور در شهرهای فعال، آرشیوسازی دکورها، اکسسوارها و...

کمبود دانش نظری در طراحی صحنه

این طراح صحنه درباره مباحث مطرح شده در «ورک‌شاپ تخصصی طراحی صحنه و کارگردانی» در شهرکرد، توضیح داد: طی برگزاری این کارگاه چهار روزه، در روز نخست در رابطه با ایده‌یابی، رابطه متقابل کارگردان و طراح صحنه و سپس چگونگی ارائه طرح به کارگردان صحبت شد. در روز دوم درباره انواع مکان‌های اجرا، در روز سوم در مورد سبک‌های طراحی صحنه و در روز آخر نیز محور اصلی بحث درباره مواد و متریال ساخت‌وساز و در نهایت ساخت دکورهای کم هزینه تمرکز بود.

او درباره اصلی‌ترین مشکلات طراحی صحنه در استان‌ها نیز گفت: ما در تئاتر با کمبود دانش نظری در طراحی صحنه مواجه هستیم. از آن جایی‌که بیشتر از پنجاه درصد علم طراحی صحنه، با مهندسی ساخت و معماری مرتبط است، باید در حوزه تحولات معماری روز دنیا مطالعه داشته باشیم. این توصیه هم برای تئاتر استان‌ها و هم در تهران کاربردی است. بعنوان مثال سدریک گیبونز (1893-1960Cedric Gibbons ) که یکی از برجسته‌ترین هنرمندان هالیوود و دارنده یازده جایزه اسکار بود هر ساله در نمایشگاه‌های معماری شرکت داشت و دانش خود را در این زمینه به روز نگه می‌داشت در نهایت نیز ردپای این تلاش‌ها به وضوح در آثارش مشخص است.

فشار همزمان بر پدال گاز و ترمز

فروتن همچنن درباره اهمیت آشنایی سایر عوامل با دانش طراحی صحنه با بیان اینکه متاسفانه در تئاتر ایران تلاشی برای شناخت حوزه‌های کاری بین یک گروه صورت نمی‌گیرد، اظهار کرد: امروزه تمامی عوامل دخیل در یک نمایش با یکدیگر تعامل دارند. بعنوان مثال بازیگران آموزش کار با دکور تئاتر می‌بینند و اینکه چگونه با دکور تئاتر برخورد داشته باشند؛ یا تلاش می‌شود که طراحان صحنه در دوران دانشجویی در چند نمایش بازی کنند تا از زاویه کار بازیگران هم دکور صحنه درک شود، اما متاسفانه ما در این مورد مهم کمی عقب هستیم.

او اضافه کرد: سیستم آموزشی ما باید ماهیت کار گروهی در تئاتر را به هنرجویان بیاموزد. در حالی‌که ما با این مشکل مواجه هستیم که ذات هنر تئاتر، کار گروهی است ولی سیستم آموزش ما به شدت فردگرایانه است. این مانند فشار هم‌زمان بر پدال گاز و ترمز یک ماشین است. پیشنهاد من برای حل این مشکل برگشت به سیستم حوزوی در آموزش تئاتر است. یعنی هنرجویان تئاتر باید از ابتدا با یک استاد رشد و پیشرفت کنند یا مانند آکادمی‌های ایتالیا که هنرجویان با یک یا دو استاد آموزش می‌بینند و رشد می‌کنند.

بیشتر از توانایی خود را نباید عرضه کنیم

این استاد دانشگاه در ادامه درباره اهمیت آرشیو‌سازی دکورها و استفاده دوباره از آن‌ها با تاکید بر اینکه در تمامی دنیا دکورها آرشیو می‌شود، افزود: البته باید این نکته را در نظر داشت که دکور باید بر اساس استاندارهای تعریف شده از سوی سازمان، ساخته و بایگانی شود. این استانداردها بایستی از سوی مراجع ذیصلاح به عوامل طراحی صحنه ابلاغ و آن‌ها موظف به رعایت آن باشند. برای مثال، لته‌هایی با متریال و اندازه‌های مشخص به صورت یونیت ساخته می‌شود. طراح صحنه هم بر اساس همین استاندارد، ایده خود را طراحی می‌کند، سپس یونیت‌ها را تحویل گرفته و پوشش آن را براساس ایده خود اجرا می‌کند. پس از پایان کار هم پوشش خود را برداشته و لته را تحویل می‌دهد. در ایران سواد و آگاهی لازم در این رابطه وجود ندارد و ما این یونیت‌سازی کاربردی و به صرفه را در حیطه طراحی صحنه نداریم.

پیام فروتن در پایان درباره جایگاه هنر تئاتر در استان چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: شکسپیر در نمایشنامه  «شاه لیر» جمله معروفی دارد، آنجایی‌که دلقک به شاه لیر توصیه می‌کند که خودت را کمتر از آنچه هستی نشان بده، اما ما برعکس این عمل می‌کنیم، یعنی سعی داریم که خود را بیشتر از توانایی‌مان عرضه کنیم و این مختص این استان نیست، بلکه همه‌گیر است.

«کارگاه تخصصی طراحی صحنه و کارگردانی» به همت انجمن هنرهای نمایشی چهارمحال و بختیاری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان و با حضور بیش از 30 نفر از هنرمندان تئاتر و سینما در شهرکرد برگزار شد.