یاداشت رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی درباره بیست نهمین جشنواره تئاتر
چرا به تئاتر نیازمندیم
بسیار پیش آمده که اندیشیدهام چرا هنر؟ و در جامعهای که نیاز شدیدی به ساختن و اصلاح و ترمیم زیربناها دارد چه نیاز به اموری که برخی آن را متعلق به روبنای جامعه میدانند. اما امروز پاسخ روشنی به این پرسش اساسی خودم دارم.
دنیای امروز دنیای فرهنگ و سیاستگذاری فرهنگی است و جامعهای میتواند در جهان امروز هم به انسجام درونی خود نائل آید و هم سهمی در جهان پرتلاطم ما داشته باشد که تکلیف خودش با خودش در برخی مسائل کلیدی از جمله فرهنگ روشن باشد. و البته فرهنگ نیز امروز از چنان سیّالیّت معنایی و محتوایی برخوردار است که تمرکز بر آن دقت و اندیشهورزی فراوان میطلبد. جامعهی پویای امروز میطلبد تا هر ملتی در درون خود تعاریفی راهبردی از بایدها و نبایدهای زندگی و سرنوشت خود داشته باشد و در درون گفتمان فرهنگی خود بستری مهیا کرده باشد که خردهفرهنگها و عناصر فرهنگی جدید و متغیر بتوانند مجال بروز و ظهور داشته باشند. در جهان امروز فرهنگ موفق باید نقش یک اَبَرگفتمان را ایفا کند با چارچوب و عناصر مشخص و به دور از تعصب و یکسونگری. و در این مسیر هنر که خلاقیت و روزآمدی را با خود دارد و البته نقش یک رسانهی تأثیرگذار را ایفا میکند، نقشی موثر و غیرقابل انکار دارد.
کم نیستند سیاستمدارانی که هرگاه نیاز به طرح و جلب توجه مردم دارند یکی از مهمترین محل مراجعهشان هنرمندان و چهرههای هنری است و این نیست مگر به دلیل سهمی که مردم جهان امروز برای علائق زیباییشناسانهی خود قائلند و ممکن است سلیقهی خاص فرهنگیشان بر روی داوریها و تصمیمهای سیاسیشان تأثیرگذار باشد.
گذشته از کارکرد هنر در وسعت بخشیدن به نگاه مردم و تأثیر در تعریف آنها از زندگی، هنر امروز در زندگی ایرانی نقش مهمی دارد. اگر مردم ایران هنوز کتاب کم میخوانند و به سینما آنقدر که لازم است نمیروند اما ایرانیان به رنگ و زیبایی واکنش مثبت نشان میدهند. چیدمان و تناسب و زیباییهای بصری برایشان اهمیت فراوان دارد. موسیقی بخش غیرقابل انکار زندگی ایرانی است و میتوان با حماسه و شور ادبی از ایرانیان ملتی سختکوش و جان بر کف ساخت و این نه به خاطر انعطاف و تأثیرپذیری صِرف است، که ریشه در روح ایرانی دارد.
اما تئاتر؛ این هنرمادر که برخی معتقدند مادر سایر هنرهاست، دُردانهای خاص است.
امروز تئاتر به ما نیاز ندارد چون راه خودش را خودش پیدا میکند بلکه در چهارمحال و بختیاری ما به تئاتر نیاز داریم. تئاتر عرصهی نمایش آرزوها و خواستها و البته ناخرسندیها و نابسامانیهاست. ما به تئاتر نیازمندیم تا هویت فرهنگی خود را تقویت کنیم و با زبان آن صحبت کنیم و حرفهای دلمان و ذهنمان را به نقش درآوریم و بازی کنیم و همین وظیفهی هنرمندان تئاتر را بیشتر و حساستر میکند. تئاتری که میخواهد بسازد و جامعه را بهسامان کند، تئاتری که میخواهد هویت یک ملت باشد؛ باید نمایندگانی فرهیخته و اهل علم و شناخت و تفکر داشته باشد. کسانی که نخست خود و جامعه را بشناسند و بعد سوار بر مَرکب دانایی و چشماندازگرایی از آنچه میبینند و نمیخواهند نقاب بردارند و آنچه را نمیبینند و میخواهند بنمایانند.
امید که روزهای جشنواره حال همهی ما خوب باشد.